2022 was een 'feestjaar' voor de patiëntenrechten: de wet vierde zijn 20ste verjaardag. Dat leidde tot een aanzet voor een grondige hervorming van de wet in 2023. Dat dit dringend nodig was, bleek uit de bevraging die we vorig jaar deden. Twintig jaar geleden pionierde ons land met deze vooruitstrevende wet. Anno 2023 is de wet niet meer 'mee met de tijd'. Er zijn updates nodig aan de huidige tijdsgeest. Daarnaast zijn er enkele knelpunten die moeten worden weggewerkt. Het Vlaams Patiëntenplatform werkt actief mee aan de wetswijziging. Maar heel wat knelpunten kunnen niet via juridische weg aangepakt worden. Bijvoorbeeld de vrije keuze van de zorgverlener.

De laatste maanden worden we overspoeld door berichten over patiëntenstops en wachtlijsten. Daarom besloten we op de Europese dag voor de rechten van de patiënt,18 april, dit recht in de spotlight te zetten. We lanceerden een bevraging die door bijna 300 mensen ingevuld werd. De cijfers bevestigden wat we al vermoedden: 67% geeft aan al eens te lang te hebben moeten wachten op een afspraak met een zorgverlener. Bovendien kan één patiënt op de drie zijn zorgverlener niet vrij kiezen. Dat is voornamelijk zo omdat zorgverleners onderling afspraken maken over welke patiënten bij welke zorgverleners zorg krijgen. Denk daarbij aan wijken, waar de straat waarin je woont, bepaalt naar welke huisarts je moet gaan. Daarnaast hanteren zorgverleners patiëntenstops en zijn er in bepaalde regio's te weinig beschikbare en/of geconventioneerde zorgverleners.

Mensen worden best geholpen door een zorgverlener die goed op de hoogte is over het specifieke probleem waarmee ze kampen

Het probleem is het grootst bij de artsen-specialisten (maar liefst 80% van de problemen gaat over deze groep). "Zolang mensen maar snel goede zorg krijgen, is die keuzevrijheid van ondergeschikt belang", denkt u misschien. Daarmee zijn de bevraagden het echter niet eens: we vroegen hen om 'snel zorg krijgen' in de weegschaal te leggen naast de vrije keuze van zorgverlener. De balans bleef netjes in het midden... Mensen vinden beide even belangrijk!

Wat is dan de meerwaarde van de vrije keuze? Allereerst je relatie met je zorgverlener: u wordt simpelweg beter geholpen door iemand waarbij u u goed voelt. Een goede match tussen patiënt en zorgverlener leidt tot hogere therapietrouw, je beter begrepen voelen... Daarnaast spelen ook praktische argumenten mee: niet iedereen is even goed in staat zich te verplaatsen voor een bezoek aan een zorgverlener. Geografische locatie speelt dus een belangrijke rol. En tot slot is ook (sub)specialisatie van belang: mensen worden best geholpen door een zorgverlener die goed op de hoogte is over het specifieke probleem waarmee ze kampen.

Een andere opvallende conclusie is dat bijna zes op de tien deelnemers niet (altijd) een tweede opinie vragen, als ze dat wensen. Men denkt niet dat een tweede opinie veel zal bijbrengen of men is bang voor de reactie van de eerste zorgverlener. Nog eens 40% van de bevraagden geeft aan niet van zorgverlener te veranderen als ze dat nodig vinden. De belangrijkste reden daarvoor is dat men het te complex vindt (bijvoorbeeld te veel administratieve rompslomp).

Werk aan de winkel dus... Voor de overheid, om de zorgschaarste weg te werken en zo patiëntenstops en wachtlijsten tot een minimum te beperken. Maar ook voor artsen en andere zorgverleners.

Informeer zo goed mogelijk over uw aanbod en beschikbaarheid

Wat u kan doen? Werk het taboe op het vragen van een tweede opinie weg! Voelt u aarzeling bij uw patiënten of bent u zelf niet zeker van een volgende stap? Maak hen dan duidelijk dat het ok is om een andere arts te raadplegen. Geef hen het vertrouwen dat dit hun therapeutische relatie met u niet zal schaden. Maak het bovendien zo makkelijk mogelijk voor patiënten die van zorgverlener wensen te veranderen. Zo maakt u meteen weer een plekje vrij voor een ander...

Tot slot: informeer zo goed mogelijk over uw aanbod en beschikbaarheid. Bied informatie aan over uw specifieke expertise, uw conventiestatus, eventuele wachttijden en of u een patiëntenstop heeft. Zo vermijdt u een stroom aan telefoontjes.

Benieuwd naar de resultaten van ons rapport?

2022 was een 'feestjaar' voor de patiëntenrechten: de wet vierde zijn 20ste verjaardag. Dat leidde tot een aanzet voor een grondige hervorming van de wet in 2023. Dat dit dringend nodig was, bleek uit de bevraging die we vorig jaar deden. Twintig jaar geleden pionierde ons land met deze vooruitstrevende wet. Anno 2023 is de wet niet meer 'mee met de tijd'. Er zijn updates nodig aan de huidige tijdsgeest. Daarnaast zijn er enkele knelpunten die moeten worden weggewerkt. Het Vlaams Patiëntenplatform werkt actief mee aan de wetswijziging. Maar heel wat knelpunten kunnen niet via juridische weg aangepakt worden. Bijvoorbeeld de vrije keuze van de zorgverlener. De laatste maanden worden we overspoeld door berichten over patiëntenstops en wachtlijsten. Daarom besloten we op de Europese dag voor de rechten van de patiënt,18 april, dit recht in de spotlight te zetten. We lanceerden een bevraging die door bijna 300 mensen ingevuld werd. De cijfers bevestigden wat we al vermoedden: 67% geeft aan al eens te lang te hebben moeten wachten op een afspraak met een zorgverlener. Bovendien kan één patiënt op de drie zijn zorgverlener niet vrij kiezen. Dat is voornamelijk zo omdat zorgverleners onderling afspraken maken over welke patiënten bij welke zorgverleners zorg krijgen. Denk daarbij aan wijken, waar de straat waarin je woont, bepaalt naar welke huisarts je moet gaan. Daarnaast hanteren zorgverleners patiëntenstops en zijn er in bepaalde regio's te weinig beschikbare en/of geconventioneerde zorgverleners. Het probleem is het grootst bij de artsen-specialisten (maar liefst 80% van de problemen gaat over deze groep). "Zolang mensen maar snel goede zorg krijgen, is die keuzevrijheid van ondergeschikt belang", denkt u misschien. Daarmee zijn de bevraagden het echter niet eens: we vroegen hen om 'snel zorg krijgen' in de weegschaal te leggen naast de vrije keuze van zorgverlener. De balans bleef netjes in het midden... Mensen vinden beide even belangrijk! Wat is dan de meerwaarde van de vrije keuze? Allereerst je relatie met je zorgverlener: u wordt simpelweg beter geholpen door iemand waarbij u u goed voelt. Een goede match tussen patiënt en zorgverlener leidt tot hogere therapietrouw, je beter begrepen voelen... Daarnaast spelen ook praktische argumenten mee: niet iedereen is even goed in staat zich te verplaatsen voor een bezoek aan een zorgverlener. Geografische locatie speelt dus een belangrijke rol. En tot slot is ook (sub)specialisatie van belang: mensen worden best geholpen door een zorgverlener die goed op de hoogte is over het specifieke probleem waarmee ze kampen.Een andere opvallende conclusie is dat bijna zes op de tien deelnemers niet (altijd) een tweede opinie vragen, als ze dat wensen. Men denkt niet dat een tweede opinie veel zal bijbrengen of men is bang voor de reactie van de eerste zorgverlener. Nog eens 40% van de bevraagden geeft aan niet van zorgverlener te veranderen als ze dat nodig vinden. De belangrijkste reden daarvoor is dat men het te complex vindt (bijvoorbeeld te veel administratieve rompslomp). Werk aan de winkel dus... Voor de overheid, om de zorgschaarste weg te werken en zo patiëntenstops en wachtlijsten tot een minimum te beperken. Maar ook voor artsen en andere zorgverleners. Wat u kan doen? Werk het taboe op het vragen van een tweede opinie weg! Voelt u aarzeling bij uw patiënten of bent u zelf niet zeker van een volgende stap? Maak hen dan duidelijk dat het ok is om een andere arts te raadplegen. Geef hen het vertrouwen dat dit hun therapeutische relatie met u niet zal schaden. Maak het bovendien zo makkelijk mogelijk voor patiënten die van zorgverlener wensen te veranderen. Zo maakt u meteen weer een plekje vrij voor een ander...Tot slot: informeer zo goed mogelijk over uw aanbod en beschikbaarheid. Bied informatie aan over uw specifieke expertise, uw conventiestatus, eventuele wachttijden en of u een patiëntenstop heeft. Zo vermijdt u een stroom aan telefoontjes.Benieuwd naar de resultaten van ons rapport?