Een bevriend arts heeft zich gisterochtend laten vaccineren tegen covid-19. Tegen de avond was ze heftig aan het rillen met 39 graden koorts en spierpijn. Ze is ingeduffeld in een dikke jas en ziet er belabberd uit, alsof ze griep heeft. Ik troost haar: "De wetenschap dat de antilichaamproductie in je lichaam aangewakkerd wordt, en er T-geheugencellen in stelling gebracht worden, dat verzacht het leed, toch?" Ze knikt met een flauwe glimlach.
Helaas denken niet alle artsen er zo over. Iedereen kent wel een collega die het niet ziet zitten om die prik te laten zetten. Laat ons de psyche achter dit toch wel aberrante gedrag beter proberen te begrijpen.
Misschien bestaan er zorgverleners die tot het kamp van de rabiate antivaxers behoren: zij die overal bizarre complottheorieën achter zien, tot geïmplanteerde microchips aan toe. Het gaat hier over een marginaal verschijnsel, waar we het hier verder niet over zullen hebben.
"Het zal mij niet overkomen", zegt een collega, en zal zich daarom niet laten vaccineren. Dit aura van ongenaakbaarheid bij zorgprofessionals is herkenbaar en vindt haar oorsprong in een reflex om afstand te nemen van de ziekte van zijn patiënt. Inlevingsvermogen hebben is noodzakelijk, maar dagelijks alle ellende van je patiënten op jezelf projecteren is niet doenbaar. Deze innerlijk opgeworpen barrière vertaalt zich bij sommige artsen in de onbewuste overtuiging dat ze niet ziek kunnen worden, en dus ook geen ernstige covid zullen oplopen. Waarom zouden zij zich moeten laten vaccineren?
Ten slotte is er de onwetendheid. Niet elke arts kent de werkingsmechanismen van de diverse coronavaccins. Blijkbaar doet het spreekwoord 'onbekend maakt onbemind' deze collega's op de rem trappen, en een afwachtende houding aannemen. Misschien dat ze zich in een latere fase alsnog laten vaccineren, wanneer covid-19-vaccins standaard zorg geworden zijn. Geef deze late adopters dus nog even de tijd.
Dat een arts zich niet wil laten vaccineren hoeft geen drama te zijn. Of, en op welke manier dit aan de buitenwereld kenbaar gemaakt wordt, is een andere zaak. Een arts moet beseffen dat hij een voorbeeldfunctie heeft waaraan niet altijd te ontkomen valt, zeker niet als hij in de frontlijn werkt.
Een arts moet beseffen dat hij een voorbeeldfunctie heeft waaraan niet altijd te ontkomen valt, zeker niet als hij in de frontlijn werkt
Dit is uiteraard breder dan corona. Hoe geloofwaardig is de morbide obese huisarts die haar patiënt dieetadvies moet geven? Met welke autoriteit kan de specialist zijn patiënten nog wijzen op cardiovasculaire risicofactoren, als hij even later op de stoep van het ziekenhuis een sigaret staat te roken? Mensen volgen met argusogen wat hun dokters doen. Artsen zijn influencers. Wanneer enkelen onder hen luid beginnen toeteren dat een vaccinatie voor hen niet hoeft, dan zal dit impact hebben hebben op hun 'volgers'.
Dus, beste collega, gedraag je als een waardige ambassadeur van evidence-based medicine: heb vertrouwen in onze kwaliteitssystemen en geef het goede voorbeeld. En als je er toch van overtuigd bent dat een vaccinatie niets voor jou is, hou dit dan voor jezelf, accepteer de consequenties, en zaai vooral geen twijfels bij de mensen.
De auteur schrijft in eigen naam.