Meer dan tienduizend geneeskundestudenten in Italië studeren deze maand versneld af als arts. In sneltempo nemen de sterfgevallen ten gevolge van het nieuwe coronavirus SARS-CoV-2 toe --oorzaak van de coronavirus disease 2019 (COVID-19). Dit ondanks de geavanceerde, welbezette gezondheidszorg in onder meer Lombardije, een van de meest getroffen Italiaanse streken. COVID-19 heeft de wereld in zijn ban, en leidde reeds tot bijna een half miljoen positieve testen, aldus Johns Hopkins University. Gevolg? 21.000 doden and counting.
Op het moment van schrijven passeert België de grens van vijfduizend bekende SARS-CoV-2-besmettingen--naar schatting ongeveer een vijfde tot een tiende van het totaal aantal besmettingen in ons land. België trad afgelopen week officieel in 'lockdown', kort nadat universiteiten reeds besloten alle lessen over te schakelen naar online platformen. Wat nu met de geneeskundestudent, met name zij die zich reeds in stages of op de vooravond van hun afstudeerceremonie staan?
In Italië maken gezondheidswerkers bijna een op vijf gevallen uit ten gevolge van de continue blootstelling aan COVID-19-positieve patiënten en de voortdurend krimpende voorraad persoonlijke bescherming, zoals N95-maskers, chirurgische maskers, en zelfs handalcohol. Hoewel bekend met de nodige voorzorgsmaatregelen en de nieuwe protocollen, blijven artsen, verpleegkundigen, en andere gezondheidswerkers uitvallen-- zij het met loutere besmetting en het daaruit volgende vectoriële risico tot verspreiding, of, erger, door op intensieve zorgen te eindigen. Daar waar de eerste maatregel in menig land was om stagiair-artsen thuis te laten, blijkt elders reeds een andere aanpak de kop op te steken.
De staat van New York kent reeds meer dan 20.000 gevallen. Ziekenhuizen worden overspoeld in de mate dat regionale ziekenhuizen in buurstaten worden voorbereid om kritische patiënten vanuit New York te ontvangen--toestanden die hinten naar het dramatische scenario dat heden te zien is in Italië. Op 24 maart 2020 kondigde New York University dan ook als eerste aan om diens laatstejaarsgeneeskundestudenten drie maanden vroeger dan gepland te laten afstuderen om de lokale ziekenhuizen te helpen bemannen. De Verenigde Staten volgt daarmee langzaamaan het voorbeeld van Italië, door mogelijkheden in te bouwen om het groeiend tekort aan niet-besmette gezondheidswerkers te verhogen, temidden van een uitbreiding van intensieve-zorgafdelingen en spoedgevallen.
Toekomstige artsen moeten zich verdiepen in de groeiende kennis over de diagnose en behandeling van Covid-19-patiënten
Is een dergelijk scenario dra van toepassing in België? Gedurende de laatste maanden van de geneeskundestudies vertoeven studenten zich in verdiepingsstages, nadat de kernstages--inwendige geneeskunde, pediatrie, heelkunde--reeds doorlopen zijn. Hoewel niet alle universiteiten reeds de eindexamens hebben doorlopen, wordt verwacht dat de basiskennis en vooral klinische kennis en capaciteiten op punt staan om te voldoen aan de verwachtingen van een basisarts. Mogelijk worden ook zij sneller dan verwacht ingeschakeld om het groeiend aantal patiënten te behandelen. Onder elk beding dienen toekomstige artsen zich dan ook te verdiepen in de groeiende kennis met betrekking tot de diagnose en behandeling van COVID-19-patiënten. Ze moeten de nodige clinicolegale ondersteuning verkrijgen van diens respectievelijke universiteiten om de transitie tot arts--zij het deze lente, zomer, of herfst--te vergemakkelijken. Zo niet, is het risico des te hoger.
Wat een maand geleden werd afgeschreven als paniekzaaierij, is vandaag de nieuwe realiteit. Zorg dragen voor onze patiënten begint bij onszelf - grondige kennis van de nodige maatregelen en practicing what we preach vermindert de kans op besmettingen binnen de gezondheidssector, en wordt voor de volgende lichting Belgische artsen een van de meest toepasselijke en levensreddende leerpunten van hun nog prille carrière.
Dr. Dominique Vervoort is afgestudeerd als arts aan de KU Leuven ('18) en vervolledigde de Paul Farmer Global Surgery Fellowship aan Harvard Medical School ('19). Hij volgt momenteel een dubbele Master in Public Health en Master in Business Administration aan de Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health en de Johns Hopkins Carey Business School ('21), met een focus op de ontwikkeling van hartchirurgie in laag- en middeninkomenslanden.