Burgers doen het zelf

"Het begon in 2001 met een vraag van de gemeente, wat er moest gebeuren met de verouderde seniorenwoningen in het dorp", vertelt voormalig psychiatrisch verpleegkundige Ad Pijnenborg. Hij was er vanaf het prille begin bij betrokken en bleef tot en met 2015 voorzitter van de coöperatie.De ouderen in het dorp werden uitgenodigd voor een overleg. Al snel bleek dat ze met heel wat vragen en angsten zaten. Blijft de Rabobank in het dorp? Houdt de dorpswinkel het vol? Ad Pijnenborg: "Een mevrouw sprak de hoop uit dat de dokter in het dorp zou blijven. Dat bepalen we zelf, repliceerde iemand. Het besef drong door dat we zelf een stem hadden."VillaBij een coöperatie hebben de leden het heft in handen. Inwoners konden voor een kleine 20 euro per jaar lid worden en diensten gebruiken van Zorgcoöperatie Hoogeloon. Een subsidie zorgde voor het benodigde startkapitaal. De kernvraag was hoe zorg zo georganiseerd kon worden dat ouderen langer in het dorp konden blijven wonen.De coöperatie begon met een eetgroep, iedere dinsdag koken vrijwilligers voor zo'n 30 kwetsbare ouderen. Verder houdt de zorgcoördinator een keer per week 'spreekuur'. Er is een regeling voor tuinonderhoud. Ook is het mogelijk hulpmiddelen zoals een rolstoel of rollator te lenen. De zorgcoöperatie voorziet dagbesteding en levert zorg aan huis, zoals hulp bij het huishouden en verpleging. Voor mensen met dementie is er in 2014 een villa gebouwd.Bredere focusGeleidelijk groeide de zorgcoöperatie tot een onderneming die zelf zorg levert en samenwerkt met verschillende organisaties en reguliere zorginstellingen. Nederland was benieuwd naar Ad Pijnenborgs verhaal en het initiatief kreeg navolging.Burgers doen het zelf! - een samenwerking met dochter Freya Pijnenborg - is een vlot geschreven en transparant boek over wat er allemaal komt kijken bij het organiseren van diensten voor ouderen, het bouwen van kleinschalige woonzorgvoorzieningen, ... Er is ook een heel hoofdstuk gewijd aan het financiële plaatje. Maar denk daarom niet dat Zorgcoöperatie Hoogeloon eenvoudig te kopiëren is. Elke context is uniek, benadrukken de auteurs. Navraag leert trouwens dat in Vlaanderen gelijkaardige initiatieven bestaan.Knap is ook de openheid over valkuilen en wat er nog allemaal nodig is om nog meer mensen te bereiken met de zorgcoöperatie. Zo klokt het aantal leden al een aantal jaar af op ca 250. Doordat de coöperatie zich vooral richt op wonen, welzijn en zorg voor ouderen blijft het bereik beperkt, schrijven de auteurs. Een coöperatie met een bredere focus zou zich ook kunnen bezighouden met andere belangrijke zaken in het dorp. Burgers doen het zelf! vermijdt daarmee te vervallen in een 'happy go lucky-verhaal' van burgers die het heft in eigen handen namen.Ad en Freya Pijnenborg. Burgers doen het zelf! De Zorgcoöperatie Hoogeloon. Uitgeverij EPO, 160 blz.