In 2022 heb ik mijn werk als chirurg moeten stopzetten vanwege een nervus ulnaris letsel. Een pittig verdict om te horen wat je niet meer kan, en het is best eigen aan een chirurg om te denken: dat kan-niet, dat bestaat-niet.

De reacties die ik van collega's kreeg waren meestal steunend, soms ook neutraal tot vol ongeloof. De reacties die me het meest bijblijven zijn de zogenaamde noodkreten van collega's. Meer dan eens was dat in de trend van 'stiekem ben ik een beetje jaloers op jou, want jij hebt nu een excuus om uit die ratrace te stappen.'

Uiteraard hebben we allemaal (mijn aanname) wel eens van die dagen dat we gewoon op een onbewoond eiland willen zitten, of een B&B willen opstarten in een mediterraan land, of dat we tijdens een vakantie een werkplan B maken. Dat zijn herkenbare gedachtes.

Maar wat blijkt: één op de vier tot één op de drie artsen heeft die gedachte vaker dan goed voor hen is. En daar blijft het niet bij, ze hebben vaker last van erge vermoeidheid, slapen slecht, voelen emotionele ontregeling en gaan mentaal afstand nemen van het werk. Dat laatste is een soort van zelfverdediging als een disfunctionele poging om verdere uitputting te voorkomen.

Dit kunnen allemaal symptomen zijn van burn-out. Lees goed: 'een medische aandoening' die we als artsen zeer goed bij onszelf negeren of niet als ziekte aanzien. Maar waarom - wij zijn toch ook maar mensen?

Er zijn weinig recente studies over de incidentie van burn-out onder Belgische artsen. Een recente Nederlandse studie uit september 2024 toont aan dat tussen de 30-60% van de Nederlandse huisartsen symptomen vertoont van burn-out.

De American Medical Association (AMA) beschreef in 2023 de stressvolle artsenberoepen met de hoogste burn-out percentages: spoedartsen, internisten, gynaecologen, huisartsen en kinderartsen. De percentages zitten tussen de 40-60%. Vergelijkbare cijfers worden gerapporteerd in andere landen, inclusief Europa.

Positieve noot bij de AMA is dat het burn-out percentage lijkt af te nemen van 54% naar 48%, op basis van belangrijke causale interventies, zoals vermindering van administratieve last door o.a. gebruik te maken van artificial intelligence.

Uiteraard hebben we allemaal wel eens van die dagen dat we gewoon op een onbewoond eiland willen zitten.

Er is gelukkig meer goed nieuws; er verschijnen steeds meer studies in vooraanstaande tijdschriften, die niet alleen maar observationeel vastleggen hoe vaak het fout gaat, maar juist ook analyseren wat nodig is.

En daar kunnen we als artsen wat mee, wetenschappelijk bewijs om resultaatgericht aan te pakken.

Laat ik het even houden op mijn eigen beroepsgroep, de chirurgen. Niet altijd de eersten in de rij om toe te geven dat het werk zwaar is mede door de stress, de complicaties, de lange dagen.

Een mooi artikel verscheen in december 2024 in The Journal of Surgery. De vier grootste bedreigers voor het welzijn van de ondervraagde chirurgen zijn tekort aan persoonlijke tijd, onvoldoende zorg voor eigen gezondheid (lees: negeren), geen gezonde leefstijl en thuis doorgaan met werken.

Eerlijk gezegd: daar hebben we toch geen studies voor nodig, dat weten we allemaal. Maar het kan wel helpen om het inzichtelijk te krijgen en om herkenbaarheid te voelen.

Zou het ook kunnen bijdragen dat het erkend (en misschien wel verplicht) wordt om de zorg voor artsenwelzijn te formaliseren? Ontkennen heeft geen zin meer, als we de tekorten van zorgprofessionals in 2040 willen bedwingen, dan moet dit ook aangepakt worden. Een collega met burn-out ligt er gemiddeld 9 maanden uit, dat heeft niet alleen implicaties op de financiën maar net zo goed op de 24/7 werkbelasting.

Ik hoop dat we de uitgedoofde en dovende vuurtjes weer kunnen aanwakkeren.

Daar hebben we dappere strijders voor nodig, die de houtjes willen gaan stoken. En eerlijk, ik kan me bij de huidige generaties X, Y Z niet voorstellen dat er geduchte tegenstanders zijn, tenzij diegenen die alleen maar in euro's hebben leren tellen.

Wat is je gezondheid je waard?

In 2022 heb ik mijn werk als chirurg moeten stopzetten vanwege een nervus ulnaris letsel. Een pittig verdict om te horen wat je niet meer kan, en het is best eigen aan een chirurg om te denken: dat kan-niet, dat bestaat-niet. De reacties die ik van collega's kreeg waren meestal steunend, soms ook neutraal tot vol ongeloof. De reacties die me het meest bijblijven zijn de zogenaamde noodkreten van collega's. Meer dan eens was dat in de trend van 'stiekem ben ik een beetje jaloers op jou, want jij hebt nu een excuus om uit die ratrace te stappen.'Uiteraard hebben we allemaal (mijn aanname) wel eens van die dagen dat we gewoon op een onbewoond eiland willen zitten, of een B&B willen opstarten in een mediterraan land, of dat we tijdens een vakantie een werkplan B maken. Dat zijn herkenbare gedachtes.Maar wat blijkt: één op de vier tot één op de drie artsen heeft die gedachte vaker dan goed voor hen is. En daar blijft het niet bij, ze hebben vaker last van erge vermoeidheid, slapen slecht, voelen emotionele ontregeling en gaan mentaal afstand nemen van het werk. Dat laatste is een soort van zelfverdediging als een disfunctionele poging om verdere uitputting te voorkomen. Dit kunnen allemaal symptomen zijn van burn-out. Lees goed: 'een medische aandoening' die we als artsen zeer goed bij onszelf negeren of niet als ziekte aanzien. Maar waarom - wij zijn toch ook maar mensen? Er zijn weinig recente studies over de incidentie van burn-out onder Belgische artsen. Een recente Nederlandse studie uit september 2024 toont aan dat tussen de 30-60% van de Nederlandse huisartsen symptomen vertoont van burn-out. De American Medical Association (AMA) beschreef in 2023 de stressvolle artsenberoepen met de hoogste burn-out percentages: spoedartsen, internisten, gynaecologen, huisartsen en kinderartsen. De percentages zitten tussen de 40-60%. Vergelijkbare cijfers worden gerapporteerd in andere landen, inclusief Europa. Positieve noot bij de AMA is dat het burn-out percentage lijkt af te nemen van 54% naar 48%, op basis van belangrijke causale interventies, zoals vermindering van administratieve last door o.a. gebruik te maken van artificial intelligence. Er is gelukkig meer goed nieuws; er verschijnen steeds meer studies in vooraanstaande tijdschriften, die niet alleen maar observationeel vastleggen hoe vaak het fout gaat, maar juist ook analyseren wat nodig is. En daar kunnen we als artsen wat mee, wetenschappelijk bewijs om resultaatgericht aan te pakken.Laat ik het even houden op mijn eigen beroepsgroep, de chirurgen. Niet altijd de eersten in de rij om toe te geven dat het werk zwaar is mede door de stress, de complicaties, de lange dagen. Een mooi artikel verscheen in december 2024 in The Journal of Surgery. De vier grootste bedreigers voor het welzijn van de ondervraagde chirurgen zijn tekort aan persoonlijke tijd, onvoldoende zorg voor eigen gezondheid (lees: negeren), geen gezonde leefstijl en thuis doorgaan met werken. Eerlijk gezegd: daar hebben we toch geen studies voor nodig, dat weten we allemaal. Maar het kan wel helpen om het inzichtelijk te krijgen en om herkenbaarheid te voelen. Zou het ook kunnen bijdragen dat het erkend (en misschien wel verplicht) wordt om de zorg voor artsenwelzijn te formaliseren? Ontkennen heeft geen zin meer, als we de tekorten van zorgprofessionals in 2040 willen bedwingen, dan moet dit ook aangepakt worden. Een collega met burn-out ligt er gemiddeld 9 maanden uit, dat heeft niet alleen implicaties op de financiën maar net zo goed op de 24/7 werkbelasting. Ik hoop dat we de uitgedoofde en dovende vuurtjes weer kunnen aanwakkeren.Daar hebben we dappere strijders voor nodig, die de houtjes willen gaan stoken. En eerlijk, ik kan me bij de huidige generaties X, Y Z niet voorstellen dat er geduchte tegenstanders zijn, tenzij diegenen die alleen maar in euro's hebben leren tellen. Wat is je gezondheid je waard?