...

Forensisch psychiater is een erkende beroepstitel (zie ministerieel besluit van 28 oktober 2015). Op vraag van de onderzoeksrechter, de procureur des Konings of de onderzoeks- of vonnisgerechten voert de forensisch psychiater een deskundigenonderzoek uit. Bij daders of verdachten is het vooral toegespitst op de vraag naar de toerekeningsvatbaarheid en het herhalingsrisico (is er een gevaar voor de maatschappij?). Het advies is niet bindend voor de rechter, maar moet deze in staat stellen de best passende beslissing te nemen.In België is er echter een schrijnend tekort van beschikbare deskundigen, stelt Unia in een recent rapport over internering in België. Daarvoor interviewde het tussen 2021 en 2023 zo'n 200 geïnterneerde personen en hun familieleden, en professionals uit de sector. Er wordt ook te weinig tijd besteed aan het uitvoeren van de deskundigenonderzoeken, aldus Unia.Het kijkt daarvoor onder meer naar de opleiding psychiatrie: specifieke opleidingen in de forensische sector zijn beperkt evenals de stagemogelijkheden.In het rapport kaart het centrum ook de omstandigheden aan waarin de forensisch onderzoeken gebeuren. Zo vindt Unia dat punten waarover de deskundige zich dient uit te spreken "onvoldoende onderbouwd en beargumenteerd" zijn in de wetgeving. Daardoor zijn psychiatrisch deskundigenverslagen van "wisselende kwaliteit" en ontbreken soms preciseringen, bijvoorbeeld over het verband tussen de geestesstoornis en de feiten."Het aantal mensen dat het interneringscircuit binnenkomt, neemt voortdurend toe. Er is een onderzoek gepland naar de redenen om de verhoogde instroom te verklaren, maar op dit moment kunnen we ons al afvragen of het psychiatrisch deskundigenonderzoek zoals dit vandaag georganiseerd wordt een voldoende solide instrument is om de rechter te informeren", zo besluit Unia.Aangepaste zorg ontoereikendVerder in het rapport noemt het centrum de zorgstructuren met aangepaste zorg voor geïnterneerde personen ontoereikend en verzadigd, vooral dan in het reguliere circuit. Dit belemmert volgens Unia een vlotte doorstroom in een zorgtraject."Bijgevolg komen sommige geïnterneerden die voor een invrijheidstelling op proef in aanmerking komen, vast te zitten op plaatsen waar ze van hun vrijheid zijn beroofd: in het beste geval in een plaatsingsvoorziening, in het slechtste geval in een psychiatrische afdeling van een gevangenis, of zelfs in een gewone cel", klinkt het.Als reactie daarop het aantal plaatsen en de zorgtoegang voor geïnterneerden in gevangenissen verhogen, brengt volgens Unia alleen maar meer schade toe aan geïnterneerde personen. "Het versterken van de zorg in deze plaatsen mag dan ook op geen enkele manier de aanwezigheid van geïnterneerde personen legitimeren", zo besluit het.