In maart en april was het roeien met de riemen de je had. Riemen die je zelf moest zoeken. Want er waren geen maskers ter beschikking en we mochten alleen de mensen met koorts én hoest testen want er was onvoldoende testcapaciteit.
Via patiënten kregen we een hulp: 10 schorten en 5 maskers. Sommige patiënten naaiden zelfs maskers voor ons. Van de overheid kregen we niks, nada nul. Sorry, ze zijn vernietigd.
18 maart werd de lockdown afgekondigd: "Blijf in uw kot, en heb je vragen: bel je huisarts." Niemand kwam naar de praktijk, de mensen bleven effectief in hun kot. We zagen misschien 2-3 patiënten per dag, zij die het echt nodig vonden om te komen.
We moesten en probeerden onze patiënten zoveel mogelijk via de telefoon verder te helpen, en indien nodig naar triagecentra door te sturen. De triagecentra, die wij huisartsen, ook zélf moesten opzetten en bemannen.
Initiatief van de overheid was er niet. Sorry, trek uw plan en bekostig het zelf (de eerste triageposten zijn met het lidgeld van de artsen opgericht). We hingen de hele dag aan de telefoon en dat is zeven maanden later nog steeds zo. Maar dan nog met een normale patiëntenstroom erbovenop.
'Bel uw huisarts' is het enige wat je overal hoort. Als je nog een lijn vindt om daar binnen te geraken, want die lijn staat roodgloeiend
Na de lockdown konden we massaal de schade opmeten: depressies (met al dan niet suïcidegedachten), psychoses, ouders met kleine kinderen die thuis moesten werken en er volledig door zaten, burn-outs, angst, smetvrees, hyperventilatie, verslavingen, huishoudelijk geweld, leerachterstand, oudere personen in wzc zo weggekwijnd in hun eenzaamheid dat ze ervan gestorven zijn, kankers in vergevorderde stadia, suikerwaarden die de pan uit vliegen, mensen die ten onrechte als 'covidklachten' bestempeld werden maar een hartinfarct hadden gehad en ga zo maar door. Onnoemelijke schade. Wordt hierover gesproken? Neen.
Maar ik zie het alle dagen. Mijn raadplegingen zitten vol met psychische problematiek. Zo erg zelfs dat een van onze patienten vroeg: "Dokter, ik trek dit niet nog een keer: een lockdown in het rusthuis. Ik zou graag euthanasie willen, kan dat?"
De communicatie naar de bevolking toe is ronduit ondermaats. Wat is covid? Wat is een virus? Wat doet het? Voor wie is het gevaarlijk? Hoe loop je het op? Hoe kan je het herkennen? Kan je het ook hebben zonder dat je het weet? Wat moet je doen als je in contact bent geweest met iemand die covid heeft?
Geen brieven, geen flyers, geen infomercials, niets! Mensen in hun ivoren toren denken dat alle mensen het journaal volgen, naar 'De Afspraak' kijken en dagelijks de krant lezen.
Stuur duidelijke flyers in verschillende talen naar elk huishouden met al dié info. Laat leerkrachten de leerlingen informeren. Stuur straathoekwerkers uit. Stuur OCMW-medewerkers naar de kwetsbare gezinnen. Huur een communicatiebedrijf in en zoek het uit: hoe bereiken we iedereen?
Hoe kan je verwachten dat mensen zomaar zo'n ingrijpende maatregelen opvolgen als ze voor hen geen betekenis hebben? De (meeste) mensen houden zich wél aan regels als ze snappen hoe het in elkaar zit en waarvoor de regels dienen. Mensen stoppen toch ook voor een rood licht? Maar je kan ze niet vragen om zinloze maatregelen te volgen die nergens op slaan (maskers als je buiten gaat wandelen met je hond, gaat joggen of een blokje om loopt) of als ze niet begrijpen waarom ze zo belangrijk zijn.
En nee, je krijgt het niet van die vreemde man die langs je kar loopt in de winkel of de vrouw die je passeert op de trappen van het station. Je krijgt het van je goede buur, je collega, je vriend of je familie. Dat verstaan nog steeds veel mensen niet! En dat is niet hun schuld, dat is de schuld van het falend beleid. Het enige wat die te zeggen hadden was: bij vragen, bel uw huisarts.
In de mensen hun hoofd is corona altijd zoals je 't op tv ziet: mensen die happen naar adem, zich te pletter hoesten, hoge koorts hebben en te zwak zijn om uit hun bed te komen
Media spelen hierin zeker ook een grote rol. Ze hebben de mensen té angstig gemaakt, zo angstig dat ze pas angstig worden als hun klachten angstwekkend zijn. Wij worden dagelijks geconfronteerd met patiënten die zeggen: "Dokter, het is mijn jaarlijkse verkoudheid, ik hoef geen test", "ik ben gaan werken want ik had alleen maar een beetje keelpijn."
Ja, want in de mensen hun hoofd is corona ALTIJD zoals je 't op tv ziet: mensen die happen naar adem, zich te pletter hoesten, hoge koorts hebben en te zwak zijn om uit hun bed te komen. Maar mensen (zoals de grote meerderheid) die er niet zo heel erg ziek van zijn (verkouden, wat keelpijn, geurverlies, wat verhoging, een beetje grieperig, een snotneus, een sinusitis) werden niet getoond op tv. Om nog maar te zwijgen over het fake newsdat wel overal verspreid is en waar wij tegenop moeten boksen.
Er werden zogezegd allerlei maatregelen genomen om een tweede golf te voorkomen. Er werden contact tracers klaargestoomd om de covid-positieven op te bellen. Maar wekenlang hebben ze naar Netflix gekeken. En je kan drie keer raden wie dan wél deze taak op zich genomen heeft. Met daarbij nog eens de begeleidende attesten, met telkens weer dezelfde uitleg.
Wekenlang hebben de contact tracers naar Netflix gekeken. Drie keer raden wie wél deze taak op zich genomen heeft
Wij werden al lang voor corona overstelpt met allerlei attesten: attesten om te mogen plassen op school tijdens de lessen, attesten voor extra vuilniszakken bij incontinentie, attesten voor het onderwijs, attesten om onder de zonnebank te mogen gaan, attesten om de lift te mogen gebruiken op school, attesten van identiteit: je kan het zo gek niet bedenken, of we moeten er attesten voor schrijven. Als we toen al dachten dat het erg was...
Nu moeten we bij al die afgenomen covid-testen ook nog eens ziekte- of quarentaineattesten schrijven voor patiënten én hun medebewoners. Pér afgenomen test moet sowieso ook nog een eform en een laboformulier aangemaakt worden. Positieve coronatesten moeten dan ook nog eens gemeld worden door middel van een apart formulier. Gemaakt door de overheid, het spreekt voor zich dat dit niet op 1-2-3 snel ingevuld en verstuurd is.
En dan heb je de corona-app, 'Corona-alert'. Hoeveel mensen weten überhaupt dat die app bestaat? Laat staan dat iedereen die kan downloaden, dat die werkt en dat de arts in staat is om een 'aanvaard' te ontvangen nadat die een 17-cijferige code heeft moeten intypen. Want laten we de huisartsen het vooral niet makkelijker maken. Wat we wel hebben is een eerste lijn die volledig verzadigd is. En het griepseizoen is nog niet eens begonnen, zelfs het vaccineren moet nog beginnen.
We hebben in september al aan de alarmbel getrokken: te veel taken voor de huisarts. Taken die gemakkelijk buiten de huisartsgeneeskunde had kunnen lopen. 'Een coronalijn' voor al uw vragen. Of 'een testcentrum' waar je als patiënt zelf je afspraak kan maken als je asymptomatisch bent, maar een hoogrisico contact had of terugkwam van een reis, kortom ondersteuning sturen naar de praktijken. Om maar gewoon wat ideeën te gooien, waar toch niemand naar luistert.
Maar neen: bel maar je huisarts is het enige wat je overal hoort. Als je nog een lijn vindt om daar binnen te geraken, want die lijn staat roodgloeiend.
Patiënten die dan de huisarts bellen met al hun vragen denken dan ook: mijn huisarts zal ons wel de juiste informatie verschaffen want hij/zij is volledig geïnformeerd en opgeleid hiervoor en heeft een duidelijk plan ontvangen waarmee hij/ze moet werken. Maar meestal krijgen we, net als de andere mensen, gewoon via media te horen wat we moeten doen of welke de nieuwe testcriteria er zijn (die ondertussen al tien keer veranderd zijn). En dit is geen eenmalig feit, of een perslek. Het is al zeven maanden zo!
Dit valt gewoon niet meer te combineren. Zowel reguliere zorg verlenen aan onze patiënten, én contact tracers zijn, én testen afnemen, én positieve testen melden én patiënten informeren aan de telefoon met al hun vragen én triageposten bemannen én van wacht zijn. Voor veel van deze taken zijn we geen arts geworden
We worden behandeld zonder respect. We worden voor de kar gespannen en moeten alles maar trekken. Dit valt gewoon niet meer te combineren. Zowel reguliere zorg verlenen aan onze patiënten, én contact tracers zijn, én testen afnemen, én positieve testen melden én patiënten informeren aan de telefoon met al hun vragen én triageposten bemannen én van wacht zijn. Voor veel van deze taken zijn we geen arts geworden.
Ondertussen zijn we oktober en er is gewoon niéts veranderd. Op zeven maanden tijd staat er niets op punt. We weten niet waar de besmettingsbronnen zitten, de contact tracers werken nog steeds niet optimaal, we hebben een app die niemand heeft en die niet werkt en we hebben onvoldoende testmateriaal om te kunnen blijven testen en verwerken. Bovendien: waar zijn al die data, en waarom doet niemand er iets mee?
Ongeloof. Ik dacht dat we blij mochten zijn dat we in een land als België leefden. Maar België heeft ronduit gefaald. En wij, huisartsen, zijn zelf een stelletje wussies die maar braaf alles netjes doen totdat we erbij doodvallen, omdat we geen sterke lobby hebben die het voor ons opneemt, omdat we onze patiënten niet in de kou willen laten staan en vooral ook omdat we onze collega's niet alleen op het slagveld willen laten staan.
Dus ja, overheid, zeg nog maar een paar keer "bel maar naar je huisarts", maar als het deze manier verdergaat, neemt daar ook niemand meer op.