'Attesten voor kinderopvang drastisch verminderd'

Aan de basis ligt het project Kafka van Jong Domus en ondersteund door de syndicaten. Sophie Van Steenbergen (Jong Domus): "Bedoeling is onnodige administratie terug te dringen. Vanuit de kinderopvang kregen we vaak de vraag naar attesten met weinig of geen medische meerwaarde." In 2021 contacteerde Jong Domus het Agentschap Opgroeien, de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde (VVK) en het Vlaams Apothekersnetwerk (VAN). "Op 21 september 2021", aldus dokter Van Steenbergen, "gingen we enthousiast en constructief van start om de vraag naar geneesmiddelenattesten te verminderen. Al snel bleek veranderen niet eenvoudig. Het is complex, het gaat over medicatie en dus over veiligheid. Door de inspanningen van alle partijen boekten we toch mooie resultaten. Vandaag zijn er in de kinderopvang vrijwel geen attesten voor de toediening van geneesmiddelen in de opvang meer nodig. Voor medicatie op voorschrift kleven de apothekers nu een etiket op het product met de naam van de voorschrijvende arts en van het kind en informatie over posologie, toedieningswijze enz. Voor de kinderopvang volstaat dat om een geneesmiddel te mogen toedienen. Bepaalde producten waarvoor geen voorschrift vereist is (luiercrème, neusdruppels, koortswerende middelen...) kan de opvang zonder attest gedurende een aantal dagen toedienen. Uitzonderlijk kan een attest voor het toedienen van een geneesmiddel wel nog wenselijk zijn, bijvoorbeeld bij een chronische aandoening zoals astma. Dan is een attest voor een jaar wel mogelijk. De werkbelasting voor huisartsen en pediaters verminderde sterk." Greet Wissels (Agentschap Opgroeien): "Een flowchart onderschreven door artsen en apothekers en ondersteund door het Agentschap staat op de website van Kind & Gezin. Opvang en ouders krijgen nu eenduidige informatie. Bovendien gaan we zo ook het probleem van overmedicatie tegen. De kinderopvang geeft enkel echt noodzakelijke geneesmiddelen. Dat is het uitgangspunt." Sophie Van Steenbergen: "Een kindje met een verstopte neus op raadpleging stuurden we vroeger naar de apotheek voor Nesivine©. Zonder medisch attest weigerde de opvang dit toe te dienen. En dus contacteerden de ouders de huisarts opnieuw.... Dat is allemaal van de baan." Liesbet Vergauwen (adviserend arts Agentschap Opgroeien): "We vragen artsen om bij het voorschrijven in de mate van het mogelijke te kiezen voor een geneesmiddel dat de ouder thuis kan toedienen en dat dus niet in de opvang moet worden toegediend." Pediater Hilde Van Hauthem (VVK): "Enkel voor een attest op consultatie komen, is niet meer nodig. Als ouders bellen zeggen we dat ook. Maar het principe is altijd: kinderen geven we zo weinig mogelijk medicijnen. Er is een lijst van medicijnen welke door de kinderopvang op vraag van de ouders kunnen toegediend worden. Voor een geneesmiddel op voorschrift volstaat het etiket van de apotheker. De opvang weet precies wat te doen." Sophie Van Steenbergen: "Tal van vragen gingen ook over attesten zonder verband met medicatie zoals een 'attest van genezing' bijvoorbeeld. Of de kinderopvang vroeg een attest omdat een kind geen erwtjes lust... Behalve bij zware voedselallergie is dat natuurlijk geen medische indicatie. Het is ook onze verantwoordelijkheid als arts om dit te weigeren en de ouders uit te leggen dat ze dit met de kinderopvang moeten overeenkomen." Wissels: "Artsen mogen zich niet door ouders of opvang onder druk laten zetten." Dokter Vergauwen: "Een arts die op vraag van de ouders een attest maakt dat een kind niet mag ingesmeerd worden met zonnecrème kan de opvang in de problemen brengen. De kinderopvang wil de kinderen immers beschermen tegen de zon. Samen met de opvang kunnen artsen ouders hiervoor sensibiliseren." "Belangrijk is", benadrukt Wissels, "dat Opgroeien de kinderopvang slechts één enkel medisch attest oplegt. Een vergunningsvoorwaarde is namelijk dat baby's onder een jaar op de rug te slapen worden gelegd om ongevallen tijdens de slaap te voorkomen. Met een attest van een arts omwille van een medische tegenindicatie kan een uitzondering worden toegestaan. Voor het overige is de opvang autonoom. Wij informeren de ouders dat een medisch attest enkel zinvol kan zijn als er een medische reden is. Belangrijk is ook de dialoog tussen opvang en ouders: wat zit er achter de vraag van de ouders en kan je er op ingaan? Goed om weten is ook dat kinderopvangen een beleid moeten voeren inzake gezondheid en veiligheid. Ze willen het goed doen en geen risico's nemen. Als artsen dit bredere kader kennen, kan er wederzijds begrip en respect groeien." Van Steenbergen: "Domus Medica en Kafka communiceerden de overeenkomst via nieuwsbrieven en sociale media in december 2022. In de praktijk loopt het supergoed. Als een kinderopvang hardnekkig attesten blijft vragen, kan men ons of de klachtendienst van Opgroeien contacteren." Van Hauthem: "De pediaters kregen informatie over de regeling via een VVK-nieuwsbrief en de website. Twee- à driemaal per jaar brengen we het ook ter sprake op de medische diensthoofdenvergaderingen." Wissels: "Ook Opgroeien communiceerde eenduidig naar alle betrokkenen op hetzelfde moment als de artsen- en apothekersverenigingen. Dat is de succesfactor. En uiteraard heeft het tijd nodig. Als alle partijen hetzelfde blijven doen, weet uiteindelijk iedereen het." Hilde Deneyer (algemeen directeur VAN): "Vanuit het Vlaams Apothekersnetwerk blikken we terug op een constructief gelopen traject. Het belangrijkste is dat de kindjes die toch medicatie nodig hebben deze correct toegediend krijgen zonder afbreuk te doen aan de therapietrouw en zonder onnodige administratieve overlast. Ook wij hebben de aanbevelingen via het VAN-netwerk verspreid en mogen tevreden vaststellen dat dit door de apothekers wordt opgepikt. Een mooi staaltje van samenwerking." Sophie Van Steenbergen: "Kortom, het lijkt evident om een attest dat geen medische meerwaarde heeft af te schaffen, maar in de praktijk is het dus echt niet zo eenvoudig."