...

Een van de sprekers op dit druk bijgewoonde symposium, Jean-Pierre Unger, arts en onderzoeker, wees erop dat "het zelfmoordcijfer bij Amerikaanse artsen het hoogste is van alle beroepen in de Verenigde Staten, zelfs hoger dan dat van veteranen van het Amerikaans leger. De incidentie is het topje van de ijsberg en wijst op de omvang van de prevalentie van burn-out bij artsen, met name meer dan 50% van het medisch korps."De onderzoeker stelde dat de oorzaken van deze malaise niet materieel zijn. "Het inkomen van Amerikaanse artsen is behoorlijk. Medische apparatuur en de ziekenhuisomgeving zijn vaak van topkwaliteit. Daar liggen de oorzaken dus niet." Dokter Unger wijst de verantwoordelijken met de vinger: commercialisering van de zorg - en de collateral damage -, een hoge mate van industrialisatie en standaardisatie van zorg. Managed care richt zich niet op het werk van de artsen maar wel op kostenbeheer. Dat gaat noodzakelijkerwijs ten koste van andere doelstellingen zoals de toegankelijkheid van de zorg, de kwaliteit of de professionele ontwikkeling van de arts.Jean-Pierre Unger stelde enkele denkpisten voor om de impact van deze commercialisering van de zorg op artsen in België te verminderen. "Het management van zorginstellingen moet de individuele ontwikkeling van artsen en professionals bevorderen en hen voldoende therapeutische vrijheid geven. Het beleid moet de beroepsethiek in gezondheidssystemen en -diensten versterken. Het beheer van professionele kennis moet een prioriteit zijn. Coachingsteams dienen conflicten en intimidatie te ontmijnen. Het personeelsbeleid moet zich richten op immateriële motivatie. Het management van ziekenhuizen en gezondheidscentra moet plaats maken voor artsen. En het paradigma van 'industrieel' management van de gezondheidszorg moet worden verbannen uit theorie en praktijk."(Lees verder onder de foto.)Dokter Gilbert Bejjani, voorzitter van de Bvas-Brussel en organisator van het symposium, prees de relevantie van de analyse. Ze sluit aan bij de Bvasbekommernissen om te komen tot een grotere betrokkenheid van het medisch korps bij besluitvormingsprocessen in de gezondheidssector. "We moeten de arts vergoeden voor zijn niet-klinische activiteit", stelt dr. Bejjani. "We hebben niet alleen een eerlijke vergoeding nodig voor prestaties en overleg, er moet ook tijd komen voor al het andere. Dat is fundamenteel en een onderdeel van onze strijd. Doen we dat niet, dan lopen we als artsen met ons hoofd tegen de muur. Ook het aantal zelfdodingen bij artsen neemt immers alarmerende proporties aan. Sinds ik werk heb ik al een tiental collega's verloren door zelfdoding."Gilbert Bejjani, wil een memorandum terzake opstellen en het verdedigen bij politici. Hij vergeleek ook de prevalentie van burn-out bij artsen in verschillende landen (VS, Frankrijk, Canada). De statistieken doen vermoeden dat burn-outs een groot probleem zijn voor de volksgezondheid. De prevalentie bij artsen varieert naargelang de studies en in functie van de criteria: 54% (Mayo Clinic), 65% (NEJM Catalyst), 78% (Physicians Foudation), 49% (een Franse meta-analyse)...Dokter Bejjani gaf ook een ranking van specialismen met de hoogste prevalentie van burn-out. In de VS staan urologen op de eerste plaats, gevolgd door neurologen, specialisten in de fysieke geneeskunde en revalidatie, internisten, urgentieartsen, huisartsen, endocrinologen, specialisten in infectieziekten, algemene chirurgen en gastro-enterologen.Dokter Serge Goffinet, lid van het Franstalige Réseau pluridisciplinaire de suivi et prévention de la souffrance au travail (reseauburnout.org) wees er op dat burn-out een ziekte van lange duur is."Eén zieke werknemer op de 50 (1) gaat geleidelijk aan weer aan het werk. Er zijn twee keer zoveel werkhervattingen in grote bedrijven dan in kleine. De helft (49,71%) van de werknemers herneemt het werk progressief binnen de 90 dagen, 14% binnen de zes maanden en 10% na meer dan een jaar afwezigheid. Het aantal contractonderbrekingen omwille van medische redenen in de non-profitsector bedraagt 3,14%."De psychiater stelde ook het eerste zorgpad voor om 'het leven' te hervatten na een burn-out: eerst een stand van zaken en behandeling, dan de psychische fase, gevolgd door de coachingfase. Hij drong ook aan op de preventie van recidieven wanneer de werknemer terug aan het werk gaat: het is noodzakelijk om de terugkeer voor te bereiden, de aanwezigheid van iemand van HR te voorzien en om na de drie eerste dagen een evaluatie te voorzien. Daarna moet de werknemer duurzaam begeleid worden. De arts herinnerde aan de twaalf stadia van burn-out (zie kader) die vaak in de literatuur aangehaald worden.Het colloquium verliep geanimeerd, er waren heel wat vragen en reacties. De werklast van assistenten kreeg veel commentaar en er werden vergelijkingen gemaakt met het verleden. De resultaten van een enquête van het Comité Inter-Universitaire des étudiants en Médecine (Cium) over de werkomstandigheden van 1.200 Franstalige Belgische kandidaatspecialisten konden ook op het nodige commentaar rekenen.Dokter Giovanni Briganti legde uit dat 60% van de respondenten van mening is dat het salaris niet voldoende is in vergelijking met de gepresteerde uren en verantwoordelijkheden; 47% vindt dat het werktempo een negatieve invloed heeft op hun professionele doeltreffendheid; 67% wil meer vrije tijd om te rusten en 81% wil meer tijd hebben om te studeren/aan onderzoek te doen. Bijna een derde van de assistenten-specialisten zegt met psychisch of fysiek lijden te kampen (hart, immuunsysteem, miskraam, enz.) als gevolg van de opleiding. Niet minder dan 6% van de bevraagde artsen gaf toe zelfmoordgedachten te hebben. Liefst 20 Franstalige artsen in opleiding deden al een zelfmoordpoging.Allemaal vaststellingen en bedenkingen die tot nadenken stemmen. "We worden allemaal beter van de strijd tegen burn-out bij artsen; alleen gezonde artsen kunnen kwaliteitsvolle zorg verstrekken", stelt Bvas-Brussel.