Met het begrip (opzettelijke) mishandeling is zowat iedereen vertrouwd. Maar naast moedwillige mishandeling komt ook niet-intentioneel onwenselijk gedrag ten aanzien van ouderen vaak voor in de vorm van geleidelijk ontspoorde zorg. Het kan een grote impact op de gezondheid en de integriteit van oudere mensen hebben. Toch wordt vermoedelijk maar een klein deel van de gevallen herkend.

Onopgemerkte signalen

Veel cijfers zijn er echter niet voor Vlaanderen, maar een enquête bij vrouwelijke 60-plussers toonde dat maar liefst 3% veen vorm van mis(be)handeling hebben meegemaakt in de afgelopen twaalf maanden. Psychische mishandeling werd met 27,5% het vaakst gerapporteerd, gevolgd door financieel misbruikt (5,8%), verwaarlozing (5,6%), seksueel geweld (2,4%) en fysiek geweld (2,2%). Met de vergrijzing zal de kans op toenemende mis(be)handeling van ouderen ook toenemen. Men verwacht bijv. dat het aantal mensen met dementie, die een grote risicofactor vormt voor verminderde weerbaarheid, tegen het jaar 2060 zal verdubbeld zijn.

Noch de slachtoffers van opzettelijke mishandeling noch diegenen die voorwerp zijn van misbehandeling vanuit machteloosheid en overbelasting bespreken dit niet zomaar met hulpverleners. Vaak uiten ze slechts vage klachten en worden signalen van mis(be)handeling dan ook door omgeving en hulpverleners niet opgemerkt. Indien die signalen wél worden herkend, dan zijn hulpverleners soms te onzeker en te aarzelend om actie te ondernemen of hebben ze het moeilijk om de autonomie van de oudere te respecteren.

Huisarts ontzenuwt

De huisarts echter is, als spil van de eerstelijnszorg, en als vertrouwenspersoon, goed geplaatst om dit soort ouderenmis(be)handeling te herkennen en er de omgeving op een begripvolle en diplomatische manier over aan te spreken. Minister Wouter Beke: "De huisarts is een vertrouwensfiguur van wie de vaak goed bedoelende en zwaarbelaste mantelzorgers een invoelende aanmerking op ongepast gedrag misschien nog het gemakkelijkst aanvaarden. Herkenning en erkenning zijn essentieel, want de patiënten zelf hebben vaak niet in de gaten dat hun thuissituatie onveilig is geworden of onderschatten de impact op hun fysieke en mentale gezondheid."

Hierbij kan de e-learningmodule 'Aanpak ouderenmis(be)handeling in de huisartsenpraktijk' de huisartsen wegwijzen. De module vertrekt van levensechte scenario's, zoals het geval van Caroline, steun en toeverlaat van de bejaarde Anselme, die steeds meer zorg nodig heeft. "Het is niet meer te doen. Hij zit 's nachts in alle kasten. Ik ben geen moment op mijn gemak. Ik moet hem opsluiten als ik boodschappen doe. Om mij te pesten, kakt hij dan in zijn broek."

Hoe kan een huisarts op dit soort delicate situaties het best ontzenuwen? Passe-partoutantwoorden zijn er niet. Wel ontwikkelde Domus Medica al in 2013 richtlijnen die de huisarts ondersteunen, en waarop deze module is gebaseerd. Die richtlijnen kan de huisarts zich eigen maken via een zelftest. Eerder maakte Domus Medica al richtlijnen en een e-learning over de aanpak van huiselijk geweld, partnergeweld en kindermishandeling.

De e-learning kan gratis gevolgd worden via het platform van Domus Media https://www.medi-campus.be.

Met het begrip (opzettelijke) mishandeling is zowat iedereen vertrouwd. Maar naast moedwillige mishandeling komt ook niet-intentioneel onwenselijk gedrag ten aanzien van ouderen vaak voor in de vorm van geleidelijk ontspoorde zorg. Het kan een grote impact op de gezondheid en de integriteit van oudere mensen hebben. Toch wordt vermoedelijk maar een klein deel van de gevallen herkend. Onopgemerkte signalenVeel cijfers zijn er echter niet voor Vlaanderen, maar een enquête bij vrouwelijke 60-plussers toonde dat maar liefst 3% veen vorm van mis(be)handeling hebben meegemaakt in de afgelopen twaalf maanden. Psychische mishandeling werd met 27,5% het vaakst gerapporteerd, gevolgd door financieel misbruikt (5,8%), verwaarlozing (5,6%), seksueel geweld (2,4%) en fysiek geweld (2,2%). Met de vergrijzing zal de kans op toenemende mis(be)handeling van ouderen ook toenemen. Men verwacht bijv. dat het aantal mensen met dementie, die een grote risicofactor vormt voor verminderde weerbaarheid, tegen het jaar 2060 zal verdubbeld zijn. Noch de slachtoffers van opzettelijke mishandeling noch diegenen die voorwerp zijn van misbehandeling vanuit machteloosheid en overbelasting bespreken dit niet zomaar met hulpverleners. Vaak uiten ze slechts vage klachten en worden signalen van mis(be)handeling dan ook door omgeving en hulpverleners niet opgemerkt. Indien die signalen wél worden herkend, dan zijn hulpverleners soms te onzeker en te aarzelend om actie te ondernemen of hebben ze het moeilijk om de autonomie van de oudere te respecteren. Huisarts ontzenuwtDe huisarts echter is, als spil van de eerstelijnszorg, en als vertrouwenspersoon, goed geplaatst om dit soort ouderenmis(be)handeling te herkennen en er de omgeving op een begripvolle en diplomatische manier over aan te spreken. Minister Wouter Beke: "De huisarts is een vertrouwensfiguur van wie de vaak goed bedoelende en zwaarbelaste mantelzorgers een invoelende aanmerking op ongepast gedrag misschien nog het gemakkelijkst aanvaarden. Herkenning en erkenning zijn essentieel, want de patiënten zelf hebben vaak niet in de gaten dat hun thuissituatie onveilig is geworden of onderschatten de impact op hun fysieke en mentale gezondheid."Hierbij kan de e-learningmodule 'Aanpak ouderenmis(be)handeling in de huisartsenpraktijk' de huisartsen wegwijzen. De module vertrekt van levensechte scenario's, zoals het geval van Caroline, steun en toeverlaat van de bejaarde Anselme, die steeds meer zorg nodig heeft. "Het is niet meer te doen. Hij zit 's nachts in alle kasten. Ik ben geen moment op mijn gemak. Ik moet hem opsluiten als ik boodschappen doe. Om mij te pesten, kakt hij dan in zijn broek."Hoe kan een huisarts op dit soort delicate situaties het best ontzenuwen? Passe-partoutantwoorden zijn er niet. Wel ontwikkelde Domus Medica al in 2013 richtlijnen die de huisarts ondersteunen, en waarop deze module is gebaseerd. Die richtlijnen kan de huisarts zich eigen maken via een zelftest. Eerder maakte Domus Medica al richtlijnen en een e-learning over de aanpak van huiselijk geweld, partnergeweld en kindermishandeling. De e-learning kan gratis gevolgd worden via het platform van Domus Media https://www.medi-campus.be.