Als artsen hebben we een beroep met extreem veel verantwoordelijkheid. Een goede geestelijke en lichamelijke gezondheid maken integraal deel uit van ons - professioneel - welzijn. Toch blijft aandacht voor onszelf, zeker als het gaat over mogelijke psychische problemen, nog te veel onderbelicht.

Hier zijn vaak invoelbare en soms reële redenen voor. Het gevolg is wel dat soms niet of te laat wordt ingegrepen. Dat vermindert de kansen op herstel. Jammer, want studie na studie geeft aan dat bijvoorbeeld een behandeling voor verslavingsproblemen bij artsen een hoger dan gemiddelde slaagkans heeft.

De Artsenkrant-enquête is dan ook uitermate belangrijk. Met het oog op de belangrijke dataverzameling die de problematiek beter in kaart brengt in een domein waarin nog erg weinig data voorhanden zijn. Interessant is ook dat we exact tien jaar geleden dezelfde bevraging deden. Dat laat toe evoluties te volgen.

Daarnaast heeft deze peiling een belangrijke signaalfunctie. Onze geestelijke gezondheid - of delen ervan - open en transparant bespreekbaar maken, is essentieel. Dat mag men niet onderschatten. Alleen moet de arts natuurlijk (tijdig) de stap naar hulpverlening zetten. Dat vergt een attitudeshift. Tevens vereist het dat voor de betrokken arts de procedures en hulpbronnen voldoende veiligheid en privacy bieden.

Onze geestelijke gezondheid - of delen ervan - open en transparant bespreekbaar maken, is essentieel

De respons op deze enquête was indrukwekkend. We danken alle deelnemende artsen (en apothekers). Ter vergelijking, 1.685 artsen vulden een recente, vergelijkbare enquête in Nederland in. Duidelijk minder dan 'onze' Belgische bevraging.

Toch gaf ook deze Nederlandse enquête interessante bijkomende info. Een op de drie Nederlandse collegae gaf aan directe ervaring te hebben met een collega met verslavingsproblemen. Het zegt iets over de prevalentie van middelenproblemen bij artsen in Nederland.

Echter, hoe daarop reageren, wat de beste volgende stappen zijn als men een probleem bij een collega vermoedt, blijft vaak open. Zelfs in Nederland waar men al iets verder gevorderd is in het ontwikkelen van nationaal aanvaarde (en ook gebruikte) richtlijnen en procedures (ABS artsen). Initiatieven zoals Arts in Nood en Dokters voor Dokters (D4D) kunnen in België een belangrijke rol spelen. Er blijft wel nood aan een eenduidig (arbeids-, tuchtrechterlijk en behandel)kader.

We zijn als artsen opvallend massaal betrokken en open geweest. Dat geeft aan dat het thema velen ter harte gaat én dat er een cultuur van bespreekbaarheid groeit

Naast alcohol- en middelenge(mis)bruik peilden we ook naar klachten betreffende psychisch welzijn en burn-out. Het is zorgwekkend dat een belangrijk deel van de respondenten in een risicozone voor burn-out scoorde. Kijken we echter naar recente, vergelijkbare surveys in andere landen dan zien we vaak hogere cijfers - rond 50%.

Een recente bevraging in Vancouver kwam zelfs tot een prevalentie van burn-out van 68%. Hier ging het wel om een staal internisten werkzaam in zwaar door covid belaste ziekenhuizen. Deze hogere cijfers mogen ons echter niet blind maken voor onze problemen. Dat een derde van de artsen mogelijke burn-outklachten rapporteert, noopt tot verdere analyse van de oorzakelijke factoren en een plan van aanpak.

Verdere analyse en toelichting van de interessante bevindingen uit deze enquête vindt u in de opeenvolgende artikelen. We zijn als artsen opvallend massaal betrokken en open geweest. Dat geeft aan dat het thema velen ter harte gaat én dat er een cultuur van bespreekbaarheid groeit. Laat ons de juiste conclusies trekken en daarmee samen aan de slag gaan.

Geuijen, P., et al. (2020). "Physicians' norms and attitudes towards substance use in colleague physicians: A cross-sectional survey in the Netherlands." PLoS One 15(4): e0231084.

Khan, N., et al. (2021). "Cross-sectional survey on physician burnout during the COVID-19 pandemic in Vancouver, Canada: the role of gender, ethnicity and sexual orientation." BMJ Open 11(5): e050380.

Mangory, K. Y., et al. (2021). "Effect of burnout among physicians on observed adverse patient outcomes: a literature review." BMC Health Serv Res 21(1): 369.

Merlo, G. and J. Rippe (2021). "Physician Burnout: A Lifestyle Medicine Perspective." Am J Lifestyle Med 15(2): 148-157.

Als artsen hebben we een beroep met extreem veel verantwoordelijkheid. Een goede geestelijke en lichamelijke gezondheid maken integraal deel uit van ons - professioneel - welzijn. Toch blijft aandacht voor onszelf, zeker als het gaat over mogelijke psychische problemen, nog te veel onderbelicht. Hier zijn vaak invoelbare en soms reële redenen voor. Het gevolg is wel dat soms niet of te laat wordt ingegrepen. Dat vermindert de kansen op herstel. Jammer, want studie na studie geeft aan dat bijvoorbeeld een behandeling voor verslavingsproblemen bij artsen een hoger dan gemiddelde slaagkans heeft. De Artsenkrant-enquête is dan ook uitermate belangrijk. Met het oog op de belangrijke dataverzameling die de problematiek beter in kaart brengt in een domein waarin nog erg weinig data voorhanden zijn. Interessant is ook dat we exact tien jaar geleden dezelfde bevraging deden. Dat laat toe evoluties te volgen. Daarnaast heeft deze peiling een belangrijke signaalfunctie. Onze geestelijke gezondheid - of delen ervan - open en transparant bespreekbaar maken, is essentieel. Dat mag men niet onderschatten. Alleen moet de arts natuurlijk (tijdig) de stap naar hulpverlening zetten. Dat vergt een attitudeshift. Tevens vereist het dat voor de betrokken arts de procedures en hulpbronnen voldoende veiligheid en privacy bieden. De respons op deze enquête was indrukwekkend. We danken alle deelnemende artsen (en apothekers). Ter vergelijking, 1.685 artsen vulden een recente, vergelijkbare enquête in Nederland in. Duidelijk minder dan 'onze' Belgische bevraging. Toch gaf ook deze Nederlandse enquête interessante bijkomende info. Een op de drie Nederlandse collegae gaf aan directe ervaring te hebben met een collega met verslavingsproblemen. Het zegt iets over de prevalentie van middelenproblemen bij artsen in Nederland. Echter, hoe daarop reageren, wat de beste volgende stappen zijn als men een probleem bij een collega vermoedt, blijft vaak open. Zelfs in Nederland waar men al iets verder gevorderd is in het ontwikkelen van nationaal aanvaarde (en ook gebruikte) richtlijnen en procedures (ABS artsen). Initiatieven zoals Arts in Nood en Dokters voor Dokters (D4D) kunnen in België een belangrijke rol spelen. Er blijft wel nood aan een eenduidig (arbeids-, tuchtrechterlijk en behandel)kader. Naast alcohol- en middelenge(mis)bruik peilden we ook naar klachten betreffende psychisch welzijn en burn-out. Het is zorgwekkend dat een belangrijk deel van de respondenten in een risicozone voor burn-out scoorde. Kijken we echter naar recente, vergelijkbare surveys in andere landen dan zien we vaak hogere cijfers - rond 50%. Een recente bevraging in Vancouver kwam zelfs tot een prevalentie van burn-out van 68%. Hier ging het wel om een staal internisten werkzaam in zwaar door covid belaste ziekenhuizen. Deze hogere cijfers mogen ons echter niet blind maken voor onze problemen. Dat een derde van de artsen mogelijke burn-outklachten rapporteert, noopt tot verdere analyse van de oorzakelijke factoren en een plan van aanpak. Verdere analyse en toelichting van de interessante bevindingen uit deze enquête vindt u in de opeenvolgende artikelen. We zijn als artsen opvallend massaal betrokken en open geweest. Dat geeft aan dat het thema velen ter harte gaat én dat er een cultuur van bespreekbaarheid groeit. Laat ons de juiste conclusies trekken en daarmee samen aan de slag gaan.