Belgian Oncology News

Op het einde van het jaar is het altijd goed om eens achteruit te kijken. Schrijven dat 2020 een speciaal jaar was, is dan heel zeker een understatement. In januari startten we vol nieuwe ideeën met deze vernieuwde BOhN. Nieuwe inzichten, nieuwe mensen, een nieuwe wind... zo schreef ik fier in mijn eerste editoriaal. En voor de eerste keer ook iets over een virus, een coronavirus, overgewaaid naar Europa dat ons voorjaar wat zou verstoren. Wat lokale congressen uitgesteld, maar tegen ASCO zou alles opnieuw normaal zijn...

Met prof. Ahmad Hussein Awada van het Jules Bordet Instituut hadden we een interview over nieuwe ontwikkelingen en het belang van precisiegeneeskunde binnen oncologie. Hij vindt dat alle oncologen het therapeutisch arsenaal moeten kennen en wil precisiegeneeskunde implementeren in programma's van oncologen in opleiding, omdat het belang ervan voor de oncologische praktijk alleen nog maar zal toenemen.

Met dr. Philippe Aftimos, medisch oncoloog aan het Bordet Instituut in Brussel en één van de coördinatoren van het PRECISION-programma hadden we een gesprek over dit initiatief van de Belgische beroepsvereniging van oncologen (BSMO).

Het coronavirus noopte tot verdagen, maar heeft het feest niet van de kaart kunnen vegen. Op 8 december kregen drie laureaten uit de handen van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke de Galenusprijs van hun respectieve mededingingscategorie.

Dr. Kristof Muylle van de dienst nucleaire geneeskunde van het UZ Brussel besprak de rol van PSMA PET/CT-scans in de verschillende stadia van prostaatkanker. De proPSMA-studie toonde aan dat PSMA PET/CT accurater is dan conventionele beeldvorming voor lymfeklierstagering bij mannen met een prostaatkanker met hoog risico. PSMA PET/CT leidde tot meer veranderingen in het behandelplan van de patiënt en tot minder dubbelzinnige bevindingen dan conventionele beeldvorming.

Prof. dr. Kathleen Claes van het Centrum voor Medische Genetica UGent besprak exogene (bv. UV-straling, roken) en endogene factoren (bv. chemische wijzigingen en replicatiefouten) die DNA-schade kunnen veroorzaken. Onvolledige DNA-reparatie kan leiden tot mutaties en uiteindelijk kanker. Systemen om dit te overwinnen worden gezamenlijk aangeduid als DDR (DNA damage reparatie) en MMR (mismatch reparatie) -mechanismen. Voorbeelden hiervan zijn base excision repair (BER), niet-homologe eindverbinding (NHEJ) en homologe recombinatiemechanismen. Deze laatste zijn efficiënter om DNA-schade te herstellen.

Op vrijdag 23 en zaterdag 24 oktober 2020 vond de Scientific Summits Meeting plaats als een hybride meeting met tal van nationale en internationale topsprekers. Dit verslag focust op de belangrijkste zaken binnen prostaatkanker, blaaskanker en nierkanker besproken op de eerste dag van de meeting. Na elke presentatie was er voldoende tijd voor vragen en discussie met een expertenpanel live aanwezig in de studio van Roularta Healthcare. Met meer dan 200 artsen die de meeting volgden, kunnen we spreken van een groot succes.

Dr. Giorgio Gandaglia (uroloog, Vita-Salute San Raffaele universiteit, Milaan) en prof. dr. Tobias Maurer (uroloog, Martini-Klinik, Hamburg) gaven hun visie over respectievelijk een uitgebreide bekkenlymfeklierdissectie (ePLND) en nieuwe imagingtechnieken voor lymfeklierstagering bij PCa.

Prof. dr. Bertrand Tombal, onco-uroloog UCL Brussel, verwees naar de consensusaanbeveling van ESTRO/EORTC, dit jaar gepubliceerd door Guckenberger in Lancet Oncology voor de definitie van oligometastasen, maar gaf aan dat men in de klinische praktijk bij een patiënt met een paar metastasen spreekt van oligometastases. Hij bouwde zijn verhaal op aan de hand van patiëntencasussen om aan te geven of een systemische behandeling dan wel metastasegerichte therapie (MDT) geschikt is.

Prof. dr. Roland Seiler (uroloog, universiteit Bern, Zwitserland) gaf een futuristische lezing over patiëntafgeleide tumormodellen die kunnen helpen om de optimale behandeling van blaaskanker te bepalen. Het mutatielandschap van blaaskanker is zeer heterogeen.

Prof. dr. Christof Vulsteke van AZ Maria Middelares besprak de resultaten van de Keynote 361-studie en de DANUBE-studie, gepresenteerd op het recente ESMO 2020-congres.

Prof. dr. Gert De Meerleer (radiotherapie, UZ Leuven) bracht een mooi opgebouwd verhaal over het potentieel van stereotactische radiotherapie (SBRT) voor de behandeling van niercelcarcinoom.

Bij patiënten met NSCLC werd de voorspellende waarde van PD-L1-heterogeniteit geëvalueerd voor een behandeling met immuuncheckpointremmers (ICI). PD-L1 was significant geassocieerd met de plaats waar de biopsie plaatsvond (p=0,004). Dr. Myriam Remmelink (ULB Erasmus, Brussel) aan het woord.

Op zaterdag 14 november 2020 vond de 14e editie van de Respiratory Oncology Update Meeting plaats. Als gevolg van de covidpandemie werd deze meeting volledig virtueel georganiseerd in de studio's van Roularta Healthcare. Prof. dr. Vansteenkiste verwelkomde de meer dan 300 deelnemers namens het wetenschappelijk comité. Tijdens de meeting werden de wetenschappelijke hoogtepunten van het afgelopen jaar besproken door een multidisciplinaire faculty. Dit verslag bevat een selectie van highlights uit de verschillende presentaties.

De Amerikaanse NLST-studie en de Nederlandse Nelson-studie rapporteerden een gunstig effect van longkankerscreening met een lage dosis CT-scan (LDCT) versus thoraxradiografie in een hoogrisicopopulatie. Verslag van de uiteenzetting van prof. dr. Sebahat Ocak (UCL, Brussel).

Postoperatieve radiotherapie (PORT) op het mediastinum bij pN2 NSCLC-patiënten na volledige tumorresectie staat al vele jaren ter discussie. De resultaten van de LungART-studie lijken duidelijkheid te brengen (1). Prof. dr. Maarten Lambrecht (UZ Leuven) gaf toelichting.

Het doel van chirurgie bij longkanker is een volledige (R0) tumorresectie. Een grote IASLC-database van 14.712 patiënten met een volledige R-status en overlevingsdata, werd opnieuw geanalyseerd volgens de gestandaardiseerde IASLC-criteria (1). Een presentatie van prof. dr. Paul Van Schil (UZ Antwerpen).

Een aantal gerandomiseerde fase 3-studies evalueerden angiogeneseremmers als eerstelijnsbehandeling voor EGFR-gemuteerde gemetastaseerde NSCLC. De RELAY-studie evalueerde erlotinib plus ramucirumab, en de NEJ026-studie vergeleek erlotinib plus bevacizumab combinatietherapie met erlotinib monotherapie (1,2). Presentatie door prof. dr. Lore Decoster (UZ Brussel).

De KEYNOTE-024-studie onderzocht de eerstelijnsbehandeling met pembrolizumab vs. chemotherapie bij gemetastaseerde NSCLC-patiënten met PD-L1-expressie ≥50% (1). Prof. dr. Els Wauters (UZ Leuven) geeft tekst en uitleg.

Er is nog altijd discussie over de eerstelijnstherapie bij patiënten met een NSCLC en homolaterale mediastinale lymfeklieren of klieren onder de carina. Drie specialisten geven hun mening: een chirurg, een radiotherapeut en een oncoloog.

De Association Francophone Belge d'Oncologie Thoracique (AFBOT) heeft haar negende herfstsymposium online gehouden op 27 november. Een mooie gelegenheid om de recente richtlijnen voor de behandeling van bronchuskanker te bespreken.

Radiotherapie 2x/d blijkt effectief te zijn bij de behandeling van een beperkt kleincellig carcinoom. Maar is dat schema haalbaar? De radiotherapeuten Xavier Geets en Vincent Remouchamps denken van wel.

In tien jaar tijd werd enorme vooruitgang geboekt bij de behandeling van NSCLC met een EGFR-mutatie dankzij tyrosinekinaseremmers. Osimertinib, een tyrosinekinaseremmer van de derde generatie, lijkt bijzonder veelbelovend.

Daratumumab is een monoklonale antistof tegen CD38 die zijn werkzaamheid heeft bewezen in verschillende schema's voor de behandeling van multipel myeloom. Nu werd een subcutane vorm ontwikkeld waarvan de farmacokinetiek en de werkzaamheid niet minder goed zijn dan die van de i.v. vorm, die minder reacties veroorzaakt en waarvan de injectie veel minder lang duurt.

Ook de American Society of Hematology (ASH) heeft nu met succes een virtueel congres gehouden. Voor de ASH een première, want het jaarlijkse congres van de ASH was een van de laatste grote internationale congressen die nog op de klassieke manier hebben plaatsgevonden.

Bij de eindanalyse van de LYSA AHL2011-studie, een gerandomiseerde fase 3-studie waar ook België aan deelgenomen heeft, werd aangetoond dat de tumorcontrole bij patiënten met een gevorderd hodgkinlymfoom met een negatieve PET-scan na twee kuren BEACOPP escalated (PET2-) niet minder goed was bij overschakeling op ABVD (vier cycli) dan bij voortzetting van BEACOPP escalated (een klassieke kuur van zes cycli).

Volgens een eerste analyse van de ZUMA-5-studie, een fase 2-studie, heeft immunotherapie met axicabtagene-ciloleucel (Axi-Cel) een opmerkelijk effect bij patiënten met een recidief van of een therapieresistent indolent non-hodgkinlymfoom.

De A-TREAT-studie is een Amerikaanse, gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie die werd uitgevoerd in drie centra en die profylactische toediening van tranexaminezuur in aanvulling op transfusies onderzocht heeft bij 327 patiënten met een maligne bloedziekte die werden behandeld met chemotherapie of transplantatie en dus risico liepen op trombopenie.

Het philadelphiachromosoom is een fusie tussen het abl-gen van chromosoom 9 en het bcr-gen op chromosoom 22. Het chimere oncogen BCR-ABL1 (breakpoint cluster region/Abelson) codeert voor een fusie-eiwit waarvan de tyrosinekinaseactiviteit (te danken aan het abl1-gen en die normaal geremd wordt in het eiwit dat door dat gen wordt gecodeerd) ontregeld is (geen remming meer, maar veeleer stimulering).

Tijdens het ESMO Education Weekend van 16-18 oktober 2020 werden nieuwe behandelingsopties voor gastro-intestinale stromale tumoren (GIST) belicht. Daarbij ging aandacht uit naar nieuwe geneesmiddelen, maar ook naar het meer doeltreffend maken van bestaande behandelingen via een gepersonaliseerde aanpak.

Tijdens het ESMO Education Weekend kwamen verschillende immunologische aspecten van coloncarcinoom aan bod. In het bijzonder werd er dieper ingegaan op het gebruik van de Immunoscore bij de prognose en het gebruik van biomerkers om de respons op immunotherapie te voorspellen.

Prof. Margaret Shipp (Dana-Farber Kankerinstituut - Harvard Medical School) besprak op deze boeiende sessie tijdens het Education Weekend van ESMO 2020 de (nog recente) vooruitgang in de zoektocht naar de mechanismen van respons en resistentie op anti-PD-1-therapie bij de klassieke vorm van Hodgkinlymfoom (cHL). Hierbij werden ook de nieuwe resultaten van haar recent onderzoek uitgebreid besproken.

In het artikel op de volgende pagina's gaat het over frailty, die dient opgespoord en geëvalueerd te worden bij geriatrische oncopatiënten, zodat ze de geschikte zorgen kunnen krijgen. Maar welke kankerbehandeling is voor hen geschikt? Volgens medisch oncoloog dr. Lissandra Dal Lago (Jules Bordet Instituut) worden kankergeneesmiddelen zelden getest op oudere, fraile kankerpatiënten en beschikken we over weinig evidence-based gegevensbij deze populatie.

Op ESMO 2020 werd dit jaar in samenwerking met SIOG (International Society of Geriatric Oncology) ook een boeiende sessie toegewijd aan de geriatrische problematiek in de oncologie. Verschillende sprekers namen de specifieke leeftijdsgebonden problemen van oudere kankerpatiënten (? 65 jaar) onder de loep en bespraken de nood aan een geriatrische evaluatie, alsook gerichte interventies. Een verslag.

Tijdens dit virtuele symposium op 8 oktober werd zowel in figuurlijke als letterlijke zin een globaal overzicht gegeven van de optimale behandeling van myeloompatiënten doorheen hun ziekte, zowel nu als in de toekomst.

Regulerende T-lymfocyten (Tregs) remmen de antitumorale respons van het immuunsysteem. In aansluiting op recente studies uitgevoerd aan het de Duve Instituut werd onlangs een fase 1-studie op touw gezet met een monoklonale antistof die de Tregs tijdelijk uitschakelt.

Het team van prof. Diether Lambrechts (VIB - KU Leuven) is het eerste wereldwijd dat tumorbiopsies van meer dan 50 kankerpatiënten voor en na het verkrijgen van immuuntherapie zal onderzoeken door middel van innovatieve single-cell technologie. Op die manier tracht het team de onderliggende moleculaire mechanismen te begrijpen die ervoor zorgen dat sommige patiënten wel en anderen niet reageren op immuuncheckpointinhibitoren.