...
CAR-T-cellen zijn een nieuwe immunotherapie ter behandeling van bloedkanker. Aan het UZ Leuven heeft de groep van professor Michel Delforge een patiënt met een multipel myeloom (ziekte van Kahler), een beenmergkanker die zelden volledig kan worden genezen, behandeld met CAR-T-cellen. CAR staat voor Chimeric Antigen Receptor (chimere antigeenreceptor) en T- voor T-lymfocyten (1).Bij die behandeling worden T-lymfocyten van de patiënt genetisch in vitro gewijzigd opdat die immuuncellen de tumorcelen zouden gaan vernietigen. Eerst wordt bloed afgenomen om T-lymfocyten te oogsten. Daarna wordt een gen ingevoerd in het DNA van de witte bloedcellen zodat die specifiek kankercellen gaan herkennen. Nadat ze zich hebben vermenigvuldigd, worden die "soldaten", die nu dus beschikken over een kunstmatige receptor, CAR genoemd, weer intraveneus bij de patiënt geïnjecteerd om de kankercellen aan te vallen. Resultaat: bij een aantal patiënten smelt of verdwijnt de ziekte. "De meeste patiënten reageren goed op de behandeling", zegt prof. Michel Delforge. "Ze kunnen op korte termijn wel bijwerkingen krijgen, maar die zijn zelden ernstig en duren niet lang."In Europa zijn al meer dan 10 klinische studies met CAR-T-cellen gestart. In Frankrijk, waar al een kleine dertig patiënten zijn behandeld, werden onlangs twee Parijse ziekenhuizen (Saint-Louis en Robert-Debré) gekwalificeerd als "expertisecentra" voor de ontwikkeling van immunotherapie met CAR-T-cellen (2).CAR-T-cellen, een op maat van de patiënt geschreven behandeling, vormen een echte medische omwenteling. Sinds 2012 werden in meerdere landen al klinische studies uitgevoerd en die hebben soms spectaculaire resultaten opgeleverd, vooral bij patiënten met een hematologische kanker (acute leukemie en lymfoom) die niet reageert op de klassieke chemotherapie.De cijfers zien er zeer goed uit. Bij kinderen en volwassenen tot 25 jaar met een therapieresistente acute leukemie die werden behandeld met CAR-T-cellen, is het percentage remissie na drie jaar gestegen van 15% naar 83%. Bij patiënten met een diffuus grootcellig B-cellymfoom bedraagt het percentage complete remissie na 15 maanden 5-10% met een klassieke chemotherapie en 40% na behandeling met CAR-T-cellen.De wetenschappers zijn dan ook enthousiast. De ASCO (American Society of Clinical Oncology) spreekt zelfs van "de ontdekking van het jaar". Maar dat moet toch wat worden genuanceerd. Een behandeling met CAR-T-cellen is op dit ogenblik enkel geïndiceerd bij bepaalde bloedkankers en tot nog toe hebben maar enkele patiënten er goed op gereageerd. De techniek moet nog worden bijgewerkt om efficiënt te kunnen worden toegediend aan een groter aantal patiënten.In de toekomst zouden de indicaties voor die behandeling kunnen worden uitgebreid naar andere vormen van kanker. De behandeling is echter nog niet goedgekeurd door de regelgevende overheden en is zeer duur. Neemt niet weg dat de verwachtingen zeer hoog gespannen zijn. (referenties:(1) UZ Leuven, Nieuws, 7 augustus 2018,(2) Le Parisien, 10 augustus 2018)https://www.uzleuven.be/nl/nieuws/2018-08-07/eerste-belgische-patient-met-zeldzame-beenmergkanker-behandeld-met-nieuwe-vormhttp://www.leparisien.fr/societe/sante/les-car-t-cells-le-traitement-revolutionnaire-contre-des-cancers-du-sang-09-08-2018-7848357.php