Longkanker: een welgekomen app

De geneeskunde op maat kent nu nieuwe ontwikkelingen. Bij longkanker is de follow-up essentieel. Tientallen miljoenen mensen lijden aan longkanker en jaarlijks sterven één miljoen patiënten aan de ziekte. Fabrice Denis, vorser aan het Institut Interrégional de Cancérologie au Mans (Frankrijk), stelt vast dat er geen standaarden zijn voor de follow-up van die patiënten. En zoals vaak het geval is, zal een recidief zich niet per se manifesteren tijdens een geprogrammeerde consultatie. Het recidief zal later worden ontdekt, wat de overlevingskansen van de patiënten nog meer onderuithaalt en waardoor de patiënten niet de optimale therapie krijgen die ze zouden moeten krijgen.Naar een echte geneeskunde op maat ... Fabrice Denis et al. hebben een webapplicatie ontwikkeld die zeer eenvoudige gegevens verzamelt, die echter zeer nuttig zijn om een recidief op te sporen. De patiënt of zijn naastbestaanden kunnen een wekelijks rapport versturen met 12 belangrijke klinische tekenen of symptomen zoals vermoeidheid, hoest, dyspneu, anorexie en vermagering. De gebruikers kunnen zo gewenst ook vrije tekst invoeren op een formulier. De gegevens worden in real time verstuurd en geanalyseerd. Het algoritme klasseert en combineert de tekenen en symptomen. Zo kan de computer een mogelijk recidief opsporen en dan een e-mail versturen naar het team dat de patiënt verzorgt. Het team neemt dan contact op met de patiënt en geeft hem een afspraak. In twee vroegere prospectieve studies bedroeg de sensitiviteit 86% tot 100%. Daarom hebben de Franse onderzoekers een gerandomiseerde, multicentrische fase 3-studie uitgevoerd bij 133 patiënten met longkanker. 121 patiënten (mediane leeftijd 65 jaar) hebben aan de studie kunnen deelnemen. De patiënten werden in twee groepen ingedeeld: 60 patiënten gebruikten de webapplicatie en 61 patiënten deden dat niet. De demografische kenmerken van de patiënten waren vergelijkbaar. Het betrof patiënten met een niet-progressieve kleincellige of niet-kleincellige longkanker stadium IIa tot IV: 90% stadium III/IV. De performance status bedroeg 0 tot 2. De patiënten mochten een behandeling krijgen met TKI of een onderhoudstherapie. De geplande consultaties waren dezelfde in beide groepen: om de drie tot zes maanden of vaker naargelang van het oordeel van de arts. Het was een ambitieuze studie, die vooral werd uitgevoerd om de totale overleving te vergelijken in de twee groepen. Secundaire eindpunten waren de performance status, de progressievrije overleving (PFS) en de levenskwaliteit.Studie voortijdig stopgezet De studie werd voortijdig stopgezet nadat de tussentijdse analyse de efficiëntie van de applicatie had aangetoond. De eenjaarsoverleving bedroeg 75% bij de patiënten die de webapplicatie gebruikten, tegen 49% in de andere groep. Het recidiefpercentage was vergelijkbaar in de twee groepen: respectievelijk 51% en 49%. De mediane overleving bedroeg 19 maanden in de eerste groep en 12 in de tweede, dus een absoluut verschil van zeven maanden. "De sterfte was driemaal lager in de groep die de webapp gebruikte", legde F. Denis uit. Van de patiënten die de applicatie hadden gebruikt, was 77% in zeer goede vorm op het ogenblik van het recidief tegen 33% in de andere groep. Daardoor kon de behandeling bij hen vaker worden geoptimaliseerd: 74% vs. 33% (p < 0,001). "Dankzij de webapp dienden de patiënten van de eerste groep 2-maal minder beeldvormingsonderzoeken te ondergaan dan de patiënten van de andere groep." De beleving van de patiënt is ook belangrijk. De patiënten hadden niet meer het gevoel dat ze tussen twee consultaties door in de steek werden gelaten. Bovendien blijkt het systeem, in tegendeel tot wat werd gevreesd, de oncoloog niet te overbelasten. Het duurde gemiddeld maar 15 minuten per week om 60 patiënten te volgen. De resultaten zien er interessant uit, maar de studie heeft ook enkele zwakke punten. De patiënten werden niet gestratificeerd volgens de behandeling die ze voor inclusie in de studie hadden gekregen. Ook wordt geen onderscheid gemaakt tussen de kankers. Het welslagen van dit project hangt ook af van de goede wil van de patiënt. Toch is het een zeer interessant initiatief, dat zeker verder moet worden uitgediept bij longkanker en andere al dan niet maligne aandoeningen.Referentie: Denis F et al. Overall survival in patients with lung cancer using a web-application-guided follow-up compared to standard modalities: Results of phase III randomized trial. ASCO 2016 Abstract #LBA9006.