...
Het glioblastoom is de frequentste primaire hersentumor. De incidentie bereikt een piek rond de leeftijd van 64 jaar en de incidentie stijgt gestaag, aldus James Perry (Toronto, Canada), één van de auteurs van de studie. "De beste behandeling omvat chirurgische resectie en radiotherapie gedurende zes weken gecombineerd met een chemotherapie met temozolomide (TMZ). De pivotale studie, die het nut van de combinatietherapie heeft aangetoond, werd uitgevoerd bij patiënten jonger dan 70 jaar. Bovendien waren maar weinig patiënten ouder dan 65 jaar. Weinig toegepast "De klinische studies die bij bejaarden werden uitgevoerd, hebben alleen radiotherapieschema's onderling vergeleken of radiotherapie met temozolomide", legde de Canadese specialist uit. Dat is te verklaren door de observatie dat de gunstige effecten van temozolomide leken af te nemen met de leeftijd. Temozolomide (TMZ) alkyleert het DNA en heeft dus een cytotoxisch effect. Bij patiënten bij wie de promotor van het gen dat codeert voor methylguaninemethyltransferase (MGMT), gemethyleerd is, verbetert temozolomide de overleving. MGMT is een enzym dat DNA herstelt. Na methylering van de promotor wordt het MGMT-gen niet meer tot expressie gebracht, wat dus gunstige effecten heeft in tumorcellen. De behandeling verbeteren Daarom heeft de Canadian Cancer Trials Group (CCTG) in samenwerking met de European Organization for the Research and Treatment of Cancer (EORTC) en de Trans-Tasman Radiation Oncology Group (TROG) een internationale fase 3-studie uitgevoerd bij 562 patiënten van 65 jaar of ouder bij wie pas een glioblastoom was gediagnosticeerd. De mediane leeftijd van de patiënten was 73 jaar; twee derde was ouder dan 70 jaar. De patiënten werden in twee groepen ingedeeld. Eén groep kreeg een korte radiotherapie (40 GY in 15 fracties verspreid over drie weken) en de andere groep kreeg diezelfde radiotherapie plus TMZ (75 mg/m²) één keer per dag, maar niet langer dan 28 dagen, gevolgd door een adjuvante behandeling met TMZ (150 mg/m²) gedurende de eerste vijf dagen van elke cyclus van een maand tot tumorprogressie of gedurende hoogstens 12 cycli. Een vroegere studie had aangetoond dat een korte radiotherapie niet minder goed is dan een langere (60 Gy in 30 fracties). De overleving was zelfs beter na een korte radiotherapie. Betere overleving De patiënten werden gestratificeerd volgens de leeftijd (65-70, 71-75 of > 75 jaar), het centrum waarin ze werden behandeld, en de ECOG-score (0, 1 of 2). Het primaire eindpunt was de PFS. Secundaire eindpunten waren de totale overleving en de levenskwaliteit. De mediane PFS was significant beter: 5,3 maanden met de combinatietherapie en 3,9 maanden met radiotherapie alleen (HR = 0,50, 95% BI: 0,41-0,60, p < 0,0001). De totale overleving bedroeg 7,6 maanden met radiotherapie alleen en 9,3 met radiotherapie plus TMZ (HR = 0,67; 95% BI: 0,56-0,80; p < 0,0001). Bij analyse van 354 van de oorspronkelijke 562 patiënten werd echter vastgesteld dat alleen de patiënten met een methylering van de promotor van het MGMT-gen baat vonden bij de behandeling. De mediane overleving bij de patiënten die de combinatietherapie hadden gekregen, bedroeg 13,5 maanden tegen 7,7 met radiotherapie alleen (HR = 0,53; 95% BI: 0,38-0,73; p = 0,0001). Bij de patiënten zonder methylering van de promotor van het gen dat codeert voor MGMT, was het verschil in totale overleving tussen de twee groepen niet significant: respectievelijk 10 en 7,9 maanden (HR = 0,75; 95% BI: 0,56-1,01; p = 0,055). Geen verlies van levenskwaliteit "Het verschil in overleving kan klein lijken", legde de Canadese specialist uit. "TMZ verhoogde echter de overleving na twee of drie jaar significant." De een- en de tweejaaroverleving bedroegen respectievelijk 37,8% en 10,4% met de combinatietherapie en 22,2% en 2,8% met radiotherapie alleen. De combinatietherapie verlaagde dus het overlijdensrisico bij patiënten met een methylering van de promotor van het MGMT-gen met 47% in vergelijking met radiotherapie alleen."De bijwerkingen waren minimaal. Dat verklaarde de zeer hoge adherentie aan de behandeling (meer dan 97%). De combinatietherapie veroorzaakte een lichte nausea. De auteurs hebben ook een lichte stijging van de graad 3/4 hematologische toxiciteit vastgesteld, zoals te verwachten was.Voor de allereerste keer zijn onderzoekers er dus in geslaagd om de werkzaamheid van de combinatie van chemotherapie en radiotherapie aan te tonen bij bejaarde patiënten. De studie zou dan ook een keerpunt moeten betekenen bij de behandeling van een glioblastoom bij ouderen.Referentie: Perry J et al. A phase III randomized controlled trial of short-course radiotherapy with or without concomitant and adjuvant temozolomide in elderly patients with glioblastoma. ASCO 2016 Abstract # LBA2