...

Het team van prof. Liv Veldeman (UZ Gent) is sinds 2008 bezig met het onderzoek naar buikligbestraling. Inmiddels hebben ze een innovatieve buikligpositie (crawlzwemhouding) en een platform ontwikkeld die toelaten om deze problemen te omzeilen. "Borstbestraling in buikligging heeft enkele significante voordelen ten opzichte van rugligging. Allereerst hangt de borst door een opening naar beneden, waardoor ze wegvalt van het hart en de longen. In rugligging ligt de borst vervelend gedrapeerd rond het hart en de longen. Als je de gehele borst wil bestralen, worden hart en longen gedeeltelijk mee bestraald. Het vermijden van deze risico-organen in buikligging resulteert bij alle patiënten in een lagere longdosis. Bij de meeste patiënten kunnen we het hart volledig uit de bestralingsbundel houden. Af en toe kan het zijn dat het hart in buikligging echt naar voren valt, en als de borst niet goed wegvalt, kan het hart toch hogere dosissen krijgen in buikligging dan in rugligging. Wij lossen dat op door de techniek van ademhalingsstop toe te passen. Als je diep inademt, zakt het hart immers naar beneden en komt het onder de borst te liggen, waardoor de afstand tussen het hart en de borst groter wordt, " aldus Liv Veldeman. Omdat de borst in buikligging smaller wordt en ongeveer overal even smal is, laat dit een homogene bestralingsdosis toe. In rugligging is de borst aan de basis veel breder, waardoor de bovenkant van de borst een overdosering krijgt. Dat leidt op termijn dan ook tot bijwerkingen aan de huid. In buikligging heb je dus op lange termijn ook een beter cosmetisch resultaat. De commercieel beschikbare buikligplatformen hebben allemaal enkele nadelen. Zo zijn ze allesbehalve comfortabel voor de patiënt en zijn ze moeilijk reproduceerbaar. De patiënt dient tijdens elke bestralingssessie immers op exact dezelfde manier te liggen, en dat is in buikligging met deze platformen moeilijker te reproduceren dan in rugligging. Bovendien is het niet evident om met de commerciële platformen de lymfeklieren te bestralen. Zo wordt de regio rond het sleutelbeen ondersteund door delen van het platform, zodat men er door zou moeten bestralen of dit langs achter zou moeten doen. Omdat de arm aan de bestraalde kant naar boven gericht ligt, wordt de regio rond het sleutelbeen in buikligging nog eens samengedrukt. Het team van Veldeman heeft inmiddels in samenwerking met wetenschappers van het Industrial Design Center (UGent, campus Kortrijk) een buikligplatform ontwikkeld dat uniek is in zijn soort. De laatste en finale versie van het prototype is voorzien van een ergonomische schelp, wat voor een verhoogd comfort zorgt bij de patiënt, en is gemaakt uit koolstofvezels (zie foto's). Het platform maakt bovendien lymfeklierbestraling mogelijk terwijl de patiënt in de crawlzwemhouding (arm aan de bestraalde kant ligt naast het lichaam) op het platform ligt. Het platform zorgt voor een verbeterd comfort en een betere reproduceerbaarheid bij borstbestraling alleen, in vergelijking met de commerciële buikligplatformen. Ook werd in een kleine studie aangetoond dat lymfeklierbestraling mogelijk is met het nieuwe platform in de crawlzwemhouding. Bovendien bleken de long, de slokdarm en de schildklier beter gespaard te blijven. "De toegediende dosis op het hart was vergelijkbaar, maar we hadden in die studie de diepe ademhalingsstop nog niet toegepast." Ondertussen loopt een grote, gerandomiseerde studie waarin buikligging op het nieuwe platform wordt vergeleken met rugligging bij bestraling van borst en lymfeklier. Daarnaast wordt gekeken naar technieken die kunnen zorgen voor een verlengde ademhalingsstop bij patiënten waarvan het hart niet vermeden kan worden in buikligging. "Momenteel is het wachten op de goedkeuring van een CE-markering. Eens die er is, kunnen we andere centra bij onze studie betrekken en kunnen we ook beginnen met de commercialisatie." In België zijn er momenteel slechts twee centra waar borstbestraling in buikligging gebeurt. CMSE Namur is het andere. In de toekomst kan met dit platform een nieuwe weg ingeslagen worden op het vlak van preoperatieve bestraling. Wanneer je opteert voor preoperatieve bestraling zonder voorkennis over de aantasting van de lymfeklieren (geen preoperatief onderzoek), bestraal je in rugligging een deel van de lymfeklieren. Als postoperatief dan blijkt dat de lymfeklieren zijn aangetast, wordt de bepaling van de bestralingsdosis hierdoor bemoeilijkt. In buikligging wordt preoperatief enkel de borst bestraald en worden lymfeklieren aldus vermeden. Tenslotte wordt er ook nog gewerkt aan een MRI-compatibele versie van het platform.